Ostródzkie cmentarze
2011-11-01 22:15:00(ost. akt: 2011-11-01 22:19:10)
Zabytkowa brama na cmentarzu "Polska Górka przy ul. Olsztyńskiej
Cmentarze to fragment naszej (a czasami) nie naszej historii. Szkoda, że tak mało o nich wiemy.
W Ostródzie najstarsze nagrobki znajdowały się w dzisiejszym kościele Dominika Savio, dawniej w XIII - XIV wieku w kościele przy ul. Filtrowej. W tym kościele miał swój pomnik wielkości naturalnej Burchard von Mansfeld, komtur ostródzki, który zmarł w 1379 roku i został pochowany w stroju zakonnym.
Natomiast przed ołtarzem była płyta nagrobna długoletniego proboszcza parafii Andreasa Bela zmarłego w 1618 roku. W krypcie były także szczątki zmarłego w 1624 roku Reinharda von Eppingena, który był ostródzkim starostą ( były to dawne starostwa przed reformą w 1818r. – małe) i właściciela majątku w Lubajnach.
W tym kościele w głównym miejscu kościoła postawiono w 1639 roku sarkofag ze szczątkami księżnej Anny Jadwigi von Sitsch, żonie ówczesnego dzierżawcy Ostródy, księcia Jana Chrystiana władającego Brzegiem i Legnicą na Śląsku.
W 1945 roku Armia Czerwona dokonała spustoszenia paląc całe Stare Miasto, w tym kościół i zamek.
W 1945 roku Armia Czerwona dokonała spustoszenia paląc całe Stare Miasto, w tym kościół i zamek.
Natomiast wokół kościoła był cmentarz na którym grzebano mniej zamożnych i biedniejszych obywateli miasta. Jak podaje historyk niemiecki, profesor gimnazjum humanistycznego w Ostródzie późniejszy profesor Uniwersytetu w Lipsku, autor monografii Ostródy z 1904 roku, to w 1622 roku w mieście przy kościele były dwa cmentarze to jest cmentarz niemiecki i cmentarz polski.
Jak pisze Johann Muller w 1712 roku pierwsze pochówki zaczęto organizować na zewnątrz murów obronnych miasta w kierunku Bramy Łaziennej, czyli obecnej „Polskiej Górki”, cmentarza przy ul. Olsztyńskiej. W 1787 roku zakazano pochówków przy kościelnym cmentarzu. Zgodnie z planem miasta z 1788 roku wykonanym przez Barkowskiego pochówki odbywały się już przy ul. Olsztyńskiej na Polskiej Górce. Wchodząc na cmentarz bramą główną, którą zbudowano na koszt rodzin: Letejskich, Rokoszów i Mentzlów w 1834 roku mamy po stronie prawej cmentarz polski, po lewej cmentarz ewangelicki niemiecki, a w głębi na wschodzie cmentarz żydowski.
W 1795 roku po stronie polskiej cmentarza pochowano generała Frankenberga i tu zbudowano specjalną kaplicę. Parafia ostródzka za każde miejsce na cmentarzu pobierała jednorazowo opłatę w wysokości 100 guldenów. Poczynając od 1805 roku dotychczasowe dwa cmentarze stały się jednym. W XIX wieku cmentarz został rozbudowany i powiększony. Najpierw dokonano dokupienia gruntu na pochówek ofiar cholery z 1831 roku. Na cmentarzu żydowskim zachowały się jedynie dwie macewy rodziny Samulom.
Od 1776 roku na cmentarz prowadziła murowana furta, ale ufundowana gotycka brama zmieniła ten krajobraz na zawsze, a w 1888 roku strome podejście na cmentarz przez bramę główną wyłożono brukiem z kocich łbów. Na fundowanej bramie trzech ostródzkich rodzin widniał dawniej taki napis: „Tylko przez wrota grobowe wchodzi się do niebiańskiej ojczyzny.” Była tam też żeliwna tablica fundatorów bramy głównej.
Ostatni pochówek Oskara Maczkowskiego, kierownika Domu Polskiego w czasie plebiscytu w Ostródzie miał miejsce w 1970 roku. Na tym cmentarzu spoczywa od 7 maja 1848 roku Gustaw Gizewiusz. Na jego grobie w 650 – lecie nadania praw miejskich Ostródzie odsłonięto pomnik poświęcony jego pamięci ( 1979 roku). Cmentarz jest od 1970 roku obiektem zamkniętym. W pewnej odległości od grobu Gustawa Gizewiusza spoczywa Adolf Tetzlaff i jego żona. Adolf Tetzlaff w 1912 roku rozpoczął żeglugę turystyczna na jeziorach i kanałach. Zmarł w Ostródzie po 1950 roku.
Cmentarz ten ma powierzchnię 4,72 ha, jest pod opieką konserwatora zabytków, wymaga ogrodzenia i uporządkowania całości nekropolii.
Inne cmentarze:
Zamknięty cmentarz przy ul. S. Czarnieckiego, który przeszedł poważną renowację w 2009 roku. Cmentarz ten jest objęty konserwatorską ochroną. Zobacz zdjęcia.
Zamknięty cmentarz przy ul. S. Czarnieckiego, który przeszedł poważną renowację w 2009 roku. Cmentarz ten jest objęty konserwatorską ochroną. Zobacz zdjęcia.
Przy ul B. Chrobrego nad jeziorem Sajmino ( Kajowskim) są aż trzy cmentarze:
a/ w miejscu gdzie stoi krzyż betonowy jest cmentarz lotników z okresu I wojny światowej,
b/ po stronie prawej alejki prowadzącej do jeziora jest cmentarz wojenny, z okresu I wojny światowej, gdzie spoczywa 254 żołnierzy armii niemieckiej oraz 5 żołnierzy rosyjskich i jeden Rumun.
c/ po stronie lewej w pewnym oddaleniu znajduje się cmentarz złożony tu w 1945 roku. Dziś już zamknięty, ale pochówki na dawnych rodzinnych miejscach stale się odbywają.
a/ w miejscu gdzie stoi krzyż betonowy jest cmentarz lotników z okresu I wojny światowej,
b/ po stronie prawej alejki prowadzącej do jeziora jest cmentarz wojenny, z okresu I wojny światowej, gdzie spoczywa 254 żołnierzy armii niemieckiej oraz 5 żołnierzy rosyjskich i jeden Rumun.
c/ po stronie lewej w pewnym oddaleniu znajduje się cmentarz złożony tu w 1945 roku. Dziś już zamknięty, ale pochówki na dawnych rodzinnych miejscach stale się odbywają.
Kolejny cmentarz wojenny znajduje przy ul. Władysława Jagiełły w parku koło szpitala, na którym pochowano 548 żołnierzy Armii Czerwonej po II wojnie światowej.
Współcześnie największym cmentarzem jest cmentarz przy ul. Spokojnej.
Współcześnie największym cmentarzem jest cmentarz przy ul. Spokojnej.
Tadeusz Peter
mojemazury@wp.pl
mojemazury@wp.pl
Komentarze (3) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Zaloguj się lub wejdź przez
Dawny mieszkaniec. #2812786 | 37.190.*.* 1 lis 2019 18:36
Cmentarze to jedno a drugie to władze Ostrody całkiem zapomniały o parkingach przy cmentarzach.Na Chrobrego po drugiej stronie ulicy przy cmentarzu jest teren i można to zrobić niedużym kosztem tylko trochę trzeba chcieć ,tak panie burmistrzu Michalak ?
odpowiedz na ten komentarz
Obserwator #437231 | 87.169.*.* 9 lis 2011 19:11
Wielu ostródzkich dzienikarzy opisuje miejscowe cmentarze, ich powstanie, historie, kto na nich spoczywa itd. ale niestety prawie nic o ich obecnym stanie oraz o ich przyszłości. Te stare ostródzkie cmentarze są w złym stanie np. Cmentarz ewangielicki przy ul. Olsztynskiej, stare cmentarze w Kajkowie. W nieco lepszym stanie jest zabytkowy cmentarz przy ul. Czarnieckiego. Miasto obiecało tutaj uporządkowanie grobów ale niestety jeszcze tego nie przaprowadzono. Byłem na wszystkich świętych i stwierdziłem, że bardzo dużo grobów było uporządkowanych i ozdobionych. Niektórzy klęcząc modlili się przy głównym krzyżu. Na drugi dzien mogłem zaobserwować jak starsza młodzież szkolna wraz z nauczycielką trzymając się wokół krzyża za ręce modliła się. Bardzo mi się to podobało. Zadbajmy chociaż o ten cmentarz.
Ocena komentarza: warty uwagi (4) odpowiedz na ten komentarz
historyk #429705 | 109.243.*.* 3 lis 2011 09:33
Zapaliłem znicz przy pomniku Papierza J.P II.Wetknąłem małą flagę narodową.Na drugi dzień małej flagi nie było ktoś ukradł.Dobrze że jeszcze pomnik w tej Ostródzie stoi!!!Bo dąb jeden już wyrwano że na cała Polskę znowu obciach.I to cała Ostróda.Wracam do siebie.
Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz